Meclis Araştırması Komisyonu, Ekim 2019’da çalışmalarını tamamlayarak raporunu oluşturmuştu.
Yunuslarla ilgili tartışmalarla tekrar gündeme gelen raporda özetle şu tespitler yer aldı:
“Yunus parklarının kuruluşuna ilişkin ulusal mevzuatta hiçbir hüküm bulunmamakta, bu tesislerin belediyelerden almış olduğu ruhsatla hizmet verdiği anlaşılmaktadır. Hayvanat bahçeleri yönetmeliği kapsamında su canlıları da bulunduğu için, deniz memelilerinin barındırıldığı ve sergilendiği bu işletmelerin hayvanat bahçeleri yönetmeliği çerçevesinde değerlendirilmemiş olması komisyonumuzca uygun bulunmamıştır.
Deniz memelileri ile terapi ve rehabilitasyon çalışmalarının da herhangi bir mevzuat ya da izin kapsamında yapılmadığı, ilgili bakanlıklarla bir koordinasyonun bulunmadığı, bu tarz çalışmaların bireyler üzerindeki yararlılığının tartışmalı olduğu ve yurdumuzda herhangi bir standarda bağlanmadığı anlaşılmaktadır. Bu gibi faaliyetlerin yürütülmesi için Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve gerekli görülebilecek diğer kurumların eşgüdümüyle çalışma yapılarak, yunus terapisinin yararlılığı bilimsel gerçekler ve ulusal mevzuat çerçevesinde değerlendirilmelidir.
VETERİNER HEKİM YOK
Deniz memelilerinin sergilendiği ve çeşitli etkinliklerde kullanıldığı tesislerde veteriner hekim bulundurulmadığı, bu hayvanların sağlık yönetiminin ve koruyucu faaliyetlerin ne şekilde yürütüldüğünün belirsiz olduğu, bu işletmelerdeki atık bertarafına ilişkin belirsizlik bulunduğu, memeli hayvanlarla aynı havuzda zaman geçiren çoğunluğu çocuk olan müşterilerin bu hayvanların aynı havuza yaptığı idrar/dışkı ya da diğer salgıları ile, özellikle de olası bir enfeksiyon durumunda nasıl bir risk altına girdiğinin belirlenmediği, tanımlı süreçler çerçevesinde yürütülmeyen bu faaliyetlerin pek çok açıdan kusur oluşturduğu yönünde değerlendirme yapılmıştır.
Yüzme havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesine göre, ‘Yüzme havuzunda hayvanların insanlarla birlikte bulunmalarına hiçbir şekilde izin verilmez’. Yunus parkları, terapi uygulamaları ile de mevzuata aykırılık teşkil etmektedir ve özellikle yaygın olarak tercih edildiği otizm terapisinde yararlılığına dair bilimsel bir dayanak bulunmamaktadır.
DİŞLERİNİN ÇEKİLMESİ HAK İHLALİ
Deniz memelilerinin kullanıldığı tesislerde ortaya çıkan bir hayvan hakkı ihlalinin de, buralarda barındırılan hayvanların dişlerinin çeşitli gerekçelerle çekilmesi ya da törpülenmesidir. Esaret altındaki deniz memelilerinin, alışkın oldukları derin denizler yerine havuzda tutulmaları nedeniyle stereotipik (tekrarlayan) davranışlar sergilediği, davranış bozuklukları gösterdiği, doğadakinin aksine çoğunlukla hareketsiz durdukları bilinmektedir. Bu hayvanlarda, özgür yaşayanlara göre çok daha fazla hastalık ve bozukluk görülmektedir. Hayvan kullanılan kara ve su sirkleri ile terapi merkezlerinin yasaklanması, mevcut tesislere iki yıllık süre verilmesi önerilmektedir.”
