Ülke nereye gidiyor, gidişat engellenebilir mi? Ekonomistler yorumladı

Nisan ayı enflasyon oranları açıklandı. TÜİK'e göre yıllık bazda oran yüzde 69,97 olurken, ENAG'a göre ise yüzde 156,86 olarak gerçekleşti. Türkiye yüksek enflasyonda ilk 6'ya çıktı. Peki ekonomistler bu duruma ne diyor? Ne gibi çözüm önerileri sunuyor?

EKONOMİ 06.05.2022, 09:47
Ülke nereye gidiyor, gidişat engellenebilir mi? Ekonomistler yorumladı

Koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomi başta olmak üzere birçok olumsuzluğu oldu.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgal hareketi ise tabiri caizse ekonomiye darbe vurdu.

Hem korona hem de Ukrayna savaşı nedeniyle neredeyse tüm dünyada enerji ve emtia fiyatları yükseldi.

Kimi daha az kimisi de daha çok olmak üzere birçok ülke yüksek fiyatlardan etkilendi.

En çok etkilenen ülkelerin başında da Türkiye yer aldı.

Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre enflasyon nisan ayında yüzde 8,68 artarken, 12 aylık artış ise yüzde 69,97 gerçekleşti.

Enflasyon Araştırma Grubu'na (ENAG) göre ise Tüketici Fiyat Endeksi nisanda yüzde 8,68 artış olurken, yıllık bazda da yüzde 156,86'yı buldu.

TÜİK oranları bile baz alındığında Türkiye, enflasyon oranlarının en yüksek olduğu dünya ülkeleri sıralamasında ilk 6'ya girdi.

Yani enflasyon oranı Türkiye'den daha yüksek olan sadece Venezuela, Sudan, Lübnan, Suriye ve Zimbabve var.

de23753e-4494-41ce-b49e-7d431b2bce0e.jpg

Türkiye yüksek enflasyonda Avrupa Birliği'ne üye ülkeler ve G20 kategorisindeki devletler arasında birinci sırada yer alıyor / Kaynak: Trading Economics

Avrupa ülkeleri sıralamasında ise Türkiye birinciliği kimseye kaptırmadı.

Enflasyon oranları düşürülebilir mi bilinmez ama birçok siyasetçi ve ekonomist, hükümetin ekonomi politikalarını eleştiren paylaşımlarda bulundu.

"Enflasyon çalmaktan farksızdır"

Gelecek Partisi Kurucu ve Yönetim Kurulu Üyesi ekonomist Prof. Dr. İbrahim Turhan, enflasyonun en büyük ekonomik suç olduğuna dikkati çekerek tepki gösterdi.

Konuyla ilgili sosyal medya hesabında paylaşımda bulunan Turhan, enflasyonun ahlaksızlık olduğunu belirterek şu ifadelere yer verdi:

"Enflasyon, harcama eğilimi yüksek olan yoksul kesimlerin gelirini aşırmaktır. Enflasyon ahlaksızlıktır. Enflasyon bir hükümetin halkına karşı işlediği en büyük ekonomik suçtur. Enflasyon kanunsuz vergidir. Enflasyon toplumun cebindeki parayı fark ettirmeden çalmaktan farksızdır."

"90'larda bile sıralamamız daha iyiydi"

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) eski başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da Türkiye'nin 1990'larda bile sırlamasının daha iyi olduğunu anımsattı. 

"Türkiye'nin enflasyonda dünya sırlaması" başlığıyla sosyal medya hesabı Twitter'da bir grafik paylaşan Kara, "Enflasyonda dünya sıralamasında dördüncüyüz. ‘Kayıp yıllar' sayılan 90'larda bile sıralamamız daha iyiydi" ifadelerine yer verdi.

Independent Türkçe'ye konuşan ekonomistler, yüksek enflasyon oranlarının hükümetin yanlış politikalarından kaynaklandığı görüşünü dile getirdi. 

"100'ü geçecek rakamlara ulaşması büyük olasılık"

Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölümü Başkanı ve Ziraat Bankası eski Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, Türkiye'nin hiperenflasyona doğru gittiğini söyledi.

Gerekli önlemlerin alınması için birçok defa çağrılarda bulunduğunu hatırlatan Babuşçu, "Ocakta minimum olarak ülkede enflasyonun yüzde 80'i geçeceğin, hatta yüzde 100'ler seviyesine ulaşabileceğine ilişkin defalarca uyarıda bulundum. Şimdi 100'ü geçecek rakamlara ulaşması çok büyük olasılık" dedi.

Enflasyonla mücadele adı altında icraat olmadığını dile getiren Babuşçu, para politikası uygulamayan Merkez Bankası'nın devre dışı kaldığını Hazine ve Maliye Bakanı'nın da sadece konuşmakla yetindiğini belirtti.

Şenol Babuşçu

"Yetkililer ve hükümet seyretmekle meşgul"

6 aydır neredeyse hiçbir şeyin yapılmadığını, ekim ayına kadar düşüş beklemediği gibi zirve yapacağını öngördüğünü aktaran Babuşçu, şimdi bile yüksek enflasyonun önlenebileceğini aktardı. 

Babuşcu, şunları kaydetti:

"Elbette gidişat engellenebilir. İktisat kitaplarındaki para ve maliye politikasına dönersek olur. Yani sıkı para ve maliye politikasıyla enflasyon önlenebilir. Mesela Amerika Birleşik Devletleri işi ne kadar sıkı takip ettiğini faiz artırımı ile gösterdi. Biz ise sadece seyretmekle yetiniyoruz. Dolayısıyla iktisat teorilerindeki politikaları uyguladığımız takdirde rahat bir şekilde yüksek enflasyonun önüne geçilebilir. Bu uygulanmış olsaydı bugün yüksek oranlara maruz kalmazdık. Bugüne kadar ilgilenmedikleri gibi bugünden sonra da ilgileneceklerini düşünmüyorum. Birey olarak bizler nasıl seyrediyorsak, yetkililer ve hükümet de seyretmekle meşgul."

"Hükümetin beklentileri vatandaşı yanılttı"

İktisatçı Prof. Dr. Murat Birdal da Babuşçu ile benzer görüşte.

En başından beri enflasyondaki tırmanışın beklenen bir durum olduğunu kaydeden Prof. Birdal, "Sadece burada Merkez Bankası ve hükümetin dile getirdiği beklentilerin vatandaşı yanılttığını düşünüyorum" ifadelerini kullandı. 

Hükümetin mart veya nisan ayları gibi enflasyonda yüzde 50'ler gibi bir zirvenin görüleceğini ve ondan sonra düşüşe geçeceğini açıklamalarını hatırlatan Birdal, "Ancak şöyle bir durum var. Öncelikli olarak geçen kasım-aralık aylarında kurda görülen sert hareketin yansımaları ilerleyen aylara dağılacaktı. Öyle denildiği gibi 1-2 ay içerisinde bitmiyor. Mesela TÜFE'de konut harcamalarına baktığımızda bunun özellikle kira bileşeni sözleşme süreleri geldiğinde yenileniyor. Yani fiyat artışları yıl içerisine yayılıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Murat Birdal

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın yine aynı şekilde enerji fiyatlarına yansımalarının olduğunu ve bunun TÜFE'ye yukarı yönlü bir baskı oluşturduğuna değinen Birdal, "Ve tabii ki hem ülkemizde hem de dünyada sürdürülen genişlemeci politikalar ve küresel talep ile bir artış yarattığını ve bunun fiyatları yukarı çektiğini görüyoruz. Gıdada da benzer şekilde fiyatların yukarı yönlü hareketini sağlıyor" diye konuştu.

"Tüketiciye yansıma boyutu hala tam anlamıyla gerçekleşmiş değil" 

Yılın ilk yarısı bitmeden TÜİK verilerine göre enflasyonun yüzde 70 dolayında olduğunu anımsatan Birdal, "Gerek ENAG'ın açıkladığı rakamlarla TÜİK'in rakamları arasındaki bu uçurumun büyümesi gerekse de yurtiçi ÜFE ile TÜFE arasındaki marjın büyümesi hem bir yandan rakamlara dönük güveni azaltıyor hem de üretici fiyatlarındaki artışın hala da tüketiciye yansıma boyutunu tam anlamıyla gerçekleşmediğini gösteriyor" dedi ve şunları ekleyerek sözlerini noktaladı:

"Dolayısıyla bu bize TÜFE'nin yönünün yukarı yönlü olduğu gösteriyor. Önümüzdeki aylarda bu artış trendinin sürdüğünü göreceğiz. Zaten hükümette son olarak beklentiyi aralık ayına çekti. Yani aralık ayından itibaren enflasyonun gerileyeceğini söyledi. Bilindiği gibi kurdaki hareketten kaynaklı geçen aralık ayında çok ciddi bir artış yaşanmıştı. Baz etkisiyle birlikte belki bir nebze gerilediğini görebiliriz ama o tarihte kadar yukarı yönlü yükselişin süreceği söylenebilir."

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
Günün Anketi Tümü
Yarın seçim olsa kime oy verirsiniz?
Yarın seçim olsa kime oy verirsiniz?
Namaz Vakti 25 Mart 2023
İmsak 05:27
Güneş 06:53
Öğle 13:15
İkindi 16:43
Akşam 19:27
Yatsı 20:48
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 27 57
2. Eyüpspor 26 53
3. Sakaryaspor 27 49
4. Pendikspor 26 47
5. Rizespor 25 46
6. Keçiörengücü 27 46
7. Bodrumspor 26 41
8. Boluspor 26 41
9. Bandırmaspor 26 40
10. Manisa FK 25 39
11. Göztepe 26 38
12. Tuzlaspor 27 28
13. Altay 26 25
14. Adanaspor 27 25
15. Erzurumspor 25 24
16. Gençlerbirliği 26 20
17. Altınordu 26 20
18. Denizlispor 27 17
19. Yeni Malatyaspor 27 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13