''En büyük riskse kripto parada''

Bitcoin'iniz var mı? Varsa eğer, şimdi pazartesiye (9 Mayıs) kıyasla biraz daha zengin ama yıl başındaki halinize göre çok daha yoksul hissediyor olabilirsiniz.

EKONOMİ 17.05.2022, 16:55
''En büyük riskse kripto parada''

9 Mayıs Pazartesi gece işlemlerinde kısa süreliğine 30 bin doların altına düşen Bitcoin bugün (10 Mayıs) 32 bin dolar civarında işlem görüyor. Bu da onu kasımdaki yaklaşık 68 bin dolarlık zirvesinin yarısından daha düşük bir fiyata getiriyor ve bu yıl içinde para birimi yaklaşık üçte bir oranda değer kaybetmiş oluyor. Ama bu aşırı bir durum değil. İkinci en değerli kripto para birimi Ethereum da dün görece iyi bir gün geçirdi ama aynı şekilde yıl içerisinde üçte bir değer kaybetti.

Benzer düşüşler, Amerika'nın yüksek teknoloji devlerinin safları içinde neredeyse her yerde belirgin. Uber bu yıl şu ana kadar yüzde 45, Facebook (ya da artık Meta Platforms dememiz gerekiyor) yüzde 42, Amazon yüzde 35, Tesla yüzde 34 ve Google (şimdi Alphabet oldu) yüzde 22 değer kaybetti.

Apple'ın değeri bile yüzde 16 azaldı. Ocak ayının başında 3 trilyon dolar değeriyle nasıl da dünyanın en değerli şirketiydi, hatırlıyor musunuz? Hâlâ en değerli şirket konumunda olsa da şu anki değeri sadece 2,5 trilyon dolar. CNBC, teknoloji devlerinin geçen hafta sadece üç gün içinde 1 trilyon dolardan fazla değer kaybettiğini hesapladı. Buna kripto paradakiler de dahil diğer kayıpları da eklersek, balon gerçekten de patladı.

Şimdi, bunun satın alımlar için iyi bir zaman olduğunu, yani "düşüşteyken satın al" ilkesini savunabilirsiniz ve uzun vadede, riskinizi yaydığınızı da varsayarsak, bu konuda haklı çıkabilirsiniz. Ancak değerlerde bir yıkım yaşandığı su götürmez. Halk, birkaç ay öncesine göre ya da en azından birkaç ay önce olduğunu sandığı seviyeye nazaran daha yoksul. Bunun ekonomik sonuçları var.

İlk olarak "geçinemeyen", yani mevcut varlıklarının değeri onların zamanında ödediğinin altına düşen bazı yatırımcılar olacak. Bu durum, hisse seçimi kadar zamanlamayla da ilgili. Bir yıl veya daha da önce almışsanız, muhtemelen hâlâ kârdasınızdır. Son 6 ay içinde almışsanız, muhtemelen zarardasınız. Zürih merkezli çevrimiçi bir piyasa haberi alma şirketi Glassnode, kripto paradaki yatırımcıların yüzde 40'ının pek tabii geçinemiyor olabileceğini tahmin ediyor.

Değerin bu şekilde yıkılıyor olması önem taşıyor mu? Belki de daha en başında gerçek bir değer yoktu. Bitcoin satın almak için borç para alanlar varsa, bu bizzat onlar için çok kötü bir haber. Tecrübesiz yatırımcıların kendilerini enflasyondan koruyacağı fikrinin cazibesine kapılarak kripto para satın almaya çekilmiş olmasından endişe duyuyorum ama en azından şu ana kadar tam tersi gerçekleşiyormuş gibi görünüyor.

Enflasyon rakamları ne kadar yüksekse kripto hisse fiyatlarındaki tepki de o kadar zayıflıyor. Ancak bireysel yatırımcılar zarar görse de kayıpları bankacılık sisteminin sağlamlığını tehdit edecek kadar büyük değilse, genel bir felaket söz konusu olmaz. Bununla birlikte, piyasanın ruh halinin değişiminden kaynaklı zincirleme etkiler var ve önümüzdeki haftalarda bunu takip etmek gerekecek.

Birilerinin dikkatini çekmek için hisse senedi opsiyonlarına bel bağlayan yüksek teknoloji şirketlerinin uygulamada bazı sorunları var. Patlama yaşanan bir piyasada bu baştan çıkarıcı bir durum olsa da hisse senedi fiyatları düşmeye başlar başlamaz bu opsiyonlar mevcut çalışanlar için daha az değerli ve belki yeni çalışanlar için de değersiz hale gelir. Dolayısıyla birilerini cezbetmek için maaşların artırılması gerekir. Bu maliyetleri artırır ve az buçuk da olsa kazancı azaltır, dolayısıyla da hisse fiyatlarına zarar verir.

Daha büyük sorunsa makroekonomik etki olacaktır. Servet aslında hiçbir zaman var olmamışsa bile halkın daha yoksul hissettiği gerçeği diğer varlık fiyatları üzerinde etki göstermeye başlayacak. Bu etki için San Francisco konut fiyatlarına ve benzeri varlıklara bakabilirsiniz, buralarda zayıflığın erken işaretleri var. Fakat neyin daha artan ipotek maliyetlerine verilmiş tepki sonucu değişen genel ruh haliyle ve neyin teknolojiye verilen reaksiyonla ilgili olduğunu ayırt etmek imkansız. Tahminim, konut fiyatlarını, hisse fiyatlarındaki hareketlerden ziyade yüksek teknoloji merkezlerindeki işgücü talebinin belirleyeceği yönünde ama bu sadece bir tahmin.

Peki başka neye bakmak gerekir? Her ayı piyasasının doğal bir ömrü vardır. Bunların ortalama süresi 9,6 aydır: Yani bu tipik bir ayı piyasasıysa ve geçen kasımı da zirve olarak alırsanız, yüksek teknoloji hisseleri yaz sonu veya sonbahar başlarında dibi görecek olmalı.

S&P 500 endeksindeki düşüş yüzde 20'yi görmediğine göre, daha geniş çaptaki hisse senetleri için henüz bir ayı piyasası yok. FTSE100 de o kadar düşmedi. Bunu olumlu da olumsuz da görebilirsiniz; en olumlu görüşü benimseme eğilimiyle ben, Birleşik Krallık merkezli şirketlerin yatırımcılar için hiç olmazsa makul bir değer sunduğunu düşünüyorum. Önemli olan, ürünleri sağlam talep gören bilhassa Apple ve Microsoft gibi şirketlerle genel itibarıyla abartılmış şirketler arasında ayrım yapmak.

Peki ya Bitcoin? Bitcoin'in "bir balonun, saadet zincirinin ve çevresel felaketin bir araya gelmesi" olduğunu söyleyen Basel'deki Uluslararası Ödemeler Bankası'nın başkanı Agustin Carstens'a katılıyorum. Ancak bu ta Şubat 2018'de, yani 4 yıldan uzun bir süre önce, Bitcoin 10 bin dolar civarında işlem görürken söylenmişti. O dönem satın almışsanız, şu an her şeye rağmen yine de kârda olacaktınız. Ama büyük sınav yaklaşıyor ve bence nihayetinde Carstens haklı çıkacak.

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
15
açık
Günün Anketi Tümü
31 MART YEREL SEÇİMLERDE İSTANBUL ADAYI KİM OLUR?
31 MART YEREL SEÇİMLERDE İSTANBUL ADAYI KİM OLUR?
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13