Buğday Bir Silah Olabilir Mi?

Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya, buğdayı yaptırımlar karşısında stratejik bir ürün olarak kullanabilir mi? Kimi gıda uzmanlarına göre dünyada bu tarz panikler ile büyük gıda alımları yapılıyor ve yiyeceğe erişmek pahalılaşıyor.

EKONOMİ 11.05.2021, 19:10 11.05.2022, 19:18
Buğday Bir Silah Olabilir Mi?

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerinden 77 gün geçti. Bu zaman zarfı içinde Soğuk Savaş’tan bu yana dünya düzeninde görülmedik ölçüde değişimler yaşandı. Rusya ekonomisine uygulanan yaptırımlar sonucunda küresel emtia fiyatlarında ciddi artış görülürken, Ukrayna’da yaşananlar sebebiyle ayçiçeği fiyatları dalgalandı. Rusya ve Ukrayna dünyanın en büyük buğday üreticileri arasında bulunuyor.

Peki Rusya’nın kendisine uygulanan ambargo sonucu bir buğday planı var mı? Dünyaya en fazla buğday ihraç eden, bu devasa kara parçasına sahip ülkenin lideri Putin ne planlıyor? Rusya kendisine karşı ekonomik yaptırımlar uygulandığı zaman, petrol, gaz, gübre ve buğday gibi ürünlerle cevap vereceğini ima ediyor.

Eski devlet Başkanı Dmitry Medvedev 1 Nisan’da Telegram hesabı üzerinden, “Sadece dostlarımıza yiyecek ve tarım ürünü sağlayacağız” açıklamasında bulunmuştu. Rusya’nın düşman ülkeler listesinde neredeyse bütün batı var.

ABD Senatosu alt komitesi 2008 ekonomik krizi sonrası yaptığı toplantılardan birinde buğdayı ‘modern toplumlar için petrolden daha önemli bir ürün’ olarak tanımlamıştı. Bugün dünyada yaşanan gıda sorunları gıdanın olmamasından kaynaklı değil, insanların gıda alacak bütçesinin azalmasından kaynaklanıyor.

'ÜRETİM KAYNAKLI DEĞİL, ERİŞİM KAYNAKLI'

Öyle ki Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) obezite vakalarının artışını insanların sağlıklı gıdaya erişim sıkıntısı çekmesine bağlıyor. Dünya Gıda Programı’nın baş ekonomisti Arif Hüseyin ise, “Kıtlıklar gıda üretimi kaynaklı olmaz, her zaman gıdaya erişim sorunlarından kaynaklı olur” diye konuştu.

Bugün dünya genelinde buğdayda da benzeri bir sorun var. Savaş, tedarik krizi ve iklim değişikliği benzeri sorunlar piyasayı yükseltiyor. 2021 yılında Ukrayna ve Rusya dünyaya ihraç edilen buğdayın yüzde 30’unu ülkelerinden gönderiyorlardı. Savaş sonrası fiyatların artmasıyla ABD’den Hindistan’a pek çok ülkede çiftçiler önümüzdeki yıl için buğday ekmeye başladı. Bu yıl pirinç üretimi ise tüm zamanların zirvesinde.

Tarım konusunda danışmanlık veren ABD’li uzman Angie Setzer, “Eğer herkes sakin kalırsa daha gidecek çok yol var ama şu an çıldırmış durumdayız” diyor. Setzer’a göre büyük gıda toptancıları enflasyonun da etkisiyle son yıllarda görülmediği kadar stok yapıyor bu da fiyatları yukarı çekiyor. Böylesi çılgın fiyat hareketlerinin etkisiyle Sri Lanka’da halk protestoları sonucu Başbakan Mahinda Rajapaksa görevinden istifa etti.

Rusya buğdayı bir silah olarak kullanabilir mi? - Resim : 2

PANİK ALIMLARI VURGUSU

Peki Putin Rusyasının dünya gıda fiyatlarıyla oynayabilecek gücü var mı? Gıda arzı üzerine kitap da yazmış olan gazeteci Annia Ciezadlo, “Eğer biz izin verirsek belki, sadece geçici bir süre insanların halihazırda aç olduğu ülkelerde fiyatlar çok artacak. Eğer halkını iyi besleyebilen uluslar panik yapmaya devam ederse, gıda gerçekten dünyada aç bölgelerde yaşayan insanlar için karşılanamaz bir ürün olacak” diyor.

Rusya 2020 yılında dünyaya en fazla buğday ihraç eden ülke oldu. Financial Times gazetesi geçen sonbaharda yayımladığı bir analizde dünyaya ihraç edilen buğdayın üçte birinin Rusya’dan gittiğini yazdı. Türkiye, 2021 yılında ithal ettiği buğdayın yüzde 70’ini Rusya’dan aldı. Türkiye'nin Rusya'dan aldığı buğday ağırlıklı olarak makarna ve un yapımında kullanılıyor.

KARBONHİDRAT AĞIRLIKLI BESLENİYORLAR

Dünyanın dar gelirli bölgelerinin küresel buğday fiyatlarından etkilenmesinin iki temel sebebi var. Bunlardan birincisi yiyeceklerin ağırlıklı olarak karbonhidratlara dayanması diğeri ise gıdanın aile bütçesinde büyük bir yer tutuyor olması.

Dünyanın gelişmiş ülkelerinde gıda fiyatları aylık aile bütçesinin yüzde 7 ila 10’unu oluştururken yoksul ülkelerde bu oran yüzde 50’ye kadar çıkabiliyor.

Kimi ülkeler zor zamanlar için buğday stoku yapmayı ihmal etmiyordu. Örneğin yıllardır ağır bir ekonomik kriz ile pençeleşen Lübnan’ın başkenti Beyrut Limanı’nda yaşanan patlama sonucu 250 kişi hayatını kaybetmiş, aynı zamanda ülkenin buğday stokunun büyük bir bölümü de patlamada yok olmuştu.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Washington Post’ta Annia Ciezadlo imzası ile yayımlanan ‘The world has plenty of wheat. Putin still uses it as a weapon’ isimli analizden alınmıştır.

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
15
açık
Günün Anketi Tümü
31 MART YEREL SEÇİMLERDE İSTANBUL ADAYI KİM OLUR?
31 MART YEREL SEÇİMLERDE İSTANBUL ADAYI KİM OLUR?
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:47
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:31
Yatsı 20:52
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13