Bazı ülkeler aşı bulmak için çırpınırken, bazıları da ısmarladıkları ama güvenlik kaygılarıyla kullanamadıkları aşıları ne yapacaklarını düşünüyor.
Oxford-AstraZeneca ve Johnson & Johnson aşılarının, nadiren rastlanan kan pıhtılaşması riski taşıdıkları nedeniyle, bazı ülkelerde genç yaş gruplarında kullanımı sınırlandı.
Danimarka AstraZeneca aşısının kullanımını tamamen durdurdu ve bu da aşı sıkıntısı çeken ülkeleri kullanılmayan aşılara talip olmaya yöneltti.
Çek Cumhuriyeti, Danimarka'nın kullanmadığı tüm AstraZeneca aşılarını almayı teklif etti. Estonya, Letonya ve Litvanya da kullanılmayan aşıları alabileceklerini açıkladı.
AstraZeneca aşılarının özellikle de daha genç yaşlardaki insanlarda, çok nadiren ama bazen öldürücü olabilen bir kan pıhtılaşmasına yol açtığının anlaşılması kaygıları artırdı.
Fakat dünyanın dört bir yanında sağlık yetkilileri bunun çok küçük bir risk, buna karşılık Kovid-19 riskinin çok daha büyük olduğuna işaret ettiler.
İngiltere, İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler'den oluşan Birleşik Krallık, AstraZeneca aşısının en çok kullanıldığı ülke.
Şu ana kadar ortaya çıkan vakalara bakan sağlık yetkilileri 10 milyon kişide 40 civarında kan pıhtılaşması görülebileceğini ve milyonda bir kişinin ölebileceğini söylüyor.
Bu yaklaşık olarak bir ay içinde cinayete kurban gitme, ya da 250 kilometrelik otomobil yolculuğunda kaza geçirerek ölme ihtimaline eşit bir risk.
Johnson & Johnson aşısı ile kan pıhtılaşması arasında ilişki olup olmadığı da araştırılıyor ve güvenlik kontrolleri tamamlanana kadar bu aşı, 100 milyon doz sipariş etmiş olan ABD'de kullanılmayacak.
Yapılan denemelerde Johnson & Johnson'ın Güney Afrika'da ortaya çıkan Kovid-19 varyantına karşı koruyucu etkisinin yüksek olduğu görülmüştü. Fakat güvenlik kaygıları nedeniyle Güney Afrika da aşının kullanımını durdurdu.
Güney Afrika AstraZeneca aşısının kullanımından da, virüsün yeni varyantına karşı etkisi düşük görüldüğünden, vazgeçmişti.
Bu da yine bir kullanılmayan aşı sorununa yol açtı.
Güney Afrika elindeki AstraZeneca aşılarının bir milyon dozunu 14 Afrika ülkesine sattı.
Bu arada bu aşıların bir şekilde bozulmayacakları koşullarda depolanması gerekiyor.
Gerek AstraZeneca gerekse Johnson & Johnson aşılarının avantajı buzdolabı ısısında muhafaza edilebilmeleri.
Bu da onların nakil ve depolanmasını, -70 santigrad derecede saklanması gereken Pfizer BioNTech aşısından çok daha kolay kılıyor.
Ama yine de aşıların bir son kullanım tarihi var ve bu da aşıyı üreten şirkete göre değişiyor.