Ani Harabeleri
Kars'ın şehir merkezine 48 km mesafede, Türkiye-Ermenistan sınırına yakın Arpaçay kenarında yer alan Ani Harabeleri, yüzyıllardır pek çok uygarlığa beşiklik eden ve çok sayıda savaşa tanıklık eden bir kent. Bir zamanlar bölgenin en önemli merkezi olarak nitelendirilen Ani Harabeleri, "1001 Kilise Şehri" olarak da anılıyor. Bugüne kadar 40 kilisenin, şapelin ve anıt mezarın tespit edildiği Ani Harabeleri, Ermeni Bagratuni Hanedanlığı döneminde önemli bir güç ve kültür merkezi olmuş. Sayısız depreme ve savaşa tanıklık etmiş olan kentte, 2011 yılından beri kazı ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Ani Harabeleri, şu an UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alıyor ancak kalıcı listeye girebilmesi için uğraşlar sürüyor.
Kars Kalesi
Bulunan kitabeye göre 1153 yılında Sultan Melik İzzetin'in emri ile Veziri Firuz Akay tarafından yaptırılan Kars Kalesi; Merkez Kale, İç Kale veya Stadel olarak anılır. Günümüze kadar gelemeyen kalenin kenti çevreleyen ve koruyan ilk yapılan dış kale surları 12. yüzyılda inşa edilmeye başlanmıştır. Ancak 1386 yılında kente saldıran Timur tarafından kale yerle bir edilmiştir. Kaynaklara göre Merkez Kale dışında surlar 27.000 metre uzunluğunda olup, 220 burçtan meydana gelmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra da kentin 40 yıllık Rus işgalinde kalması ile kale bir hayli tahrip edilmiş, orijinal özelliğini ve kullanımını yitirmiştir.
Sit alanı olarak ilan edilen Kars Kalesi'nin dış cephe surları kesme bazalt taştan yapılmış olup yük istinat duvarları ile çevrilidir. Kalenin Sukapısı veya Çeribaşı kapısı (batıda), Kağızman kapısı (Ortakapı), Behram Kapısı veya Bayrampaşa kapısı olmak üzere üç büyük kapısı bulunmaktadır.
Topçuoğlu Hamamı
Topçuoğlu Hamamı, Kars Merkez'in kuzeyinde, Kars Kalesi'nin hemen altındaki Kars Çayı kıyısında yer alıyor. 1742 yılında yapılmış olan hamam, dikdörtgen planlı ve düzgün kesme bazalt taşından inşa edilmiş. Mazlumağa Hamamı olarak da bilinen Topçuoğlu Hamamı'nın iç mekanında yer alan sağır kemerler ve niş süslemeler bir hayli dikkat çekici. İki kubbesi bulunan Topçuoğlu Hamamı, yıkanma, soğukluk, halvet ve cehennemlik olmak üzere dört kısımdan oluşuyor.
Topçuoğlu Hamamı, diğer klasik hamamlara göre daha değişik bir uygulamayla inşa edilmiş. Doğu-batı doğrultusunda uzanan Topçuoğlu Hamamı'nın büyük bir alanını soğukluk kısmı kaplıyor. Bu bölümde yuvarlak bir havuz ve sonradan eklenen ahşap soyunma odaları bulunuyor.
Havariler Kilisesi
Kars il merkezine bağlı olan Kaleiçi Mahallesi'ndeki Havariler Kilisesi, mimari açıdan Selçuklu kümbetlerine benzediği için günümüzde Kümbet Camisi olarak adlandırılmaktadır.
12 Havari adına inşa edilen kilise, Bagrat Kralı Abbas II. Takavor tarafından yaptırılmıştır. Yapım yılı 932-937 yılları arasında kabul edilmektedir. Camiye ise 1064 yılında gerçekleşmiş olup, 1877-1878 yılları arasında ise Rum Ortodoks Kilisesi olarak kullanılmıştır. Havariler Kilisesi'nin kitabesi bulunmamaktadır. Havariler ismini ise kubbesinin altında bulunan 12 Havari figüründen almaktadır.
Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi Kanlı Tabya
Doğu Ekspresi ile son yıllarda ülkemizde adından sıkça söz ettiren Kars'ta meraklılarına farklı bir müze deneyimi sunuyor Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi. Bu müze bal mumundan yapılmış canlandırmalarının yanı sıra interaktif olanakları ve ekranları ile ziyaretçilerini bekliyor.
Kanlı Tabya birçok savunma savaşında Rus ordularına karşı Kars'ı güney cepheden korumak amacıyla Kurtuluş Savaşı bitene kadar kullanılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Kanlı Tabya'da 2015 yılında başlatılan kazı ve restorasyon çalışmaları ile yapı yeniden hayata kazandırılmış ve Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi olarak işlev kazandırılmış. İçinde ve dışında yapılan tüm çalışmalardan sonra yapı 2017 yılında turizme açıldı.
Müze taşıdığı yüksek manevi değeriyle ziyaretçilerine kapılarını açmıştır. Müze yapısının 8 ana salonu olup 1828 yılından Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanına kadar yaşanan birçok önemli olay interaktif olarak ziyaretçilere sunulmaktadır.
Sarıkamış Harekatı'nın canlandırılması, donan askerlerin buğulu camdan gösterilmesi, müze girişindeki aynalar vasıtasıyla şehit askerlerin sonsuza kadar anılması amacıyla çarıkları üzerine konulan ışıklar ve bal mumu heykellerle yapılan canlandırmalar müze içerisinde en çok dikkat çeken öğeler arasında dikkat çekmektedir.
Tigran Honents Kilisesi
Kars'ta bulunan Ani Harabeleri'nin kuzey doğusunda yer alan Tigran Honents Kilisesi, bölgenin zengin tarihine ışık tutan önemli yapılardan biri.
Her ne kadar biraz harap durumda olsa da hala görülmeye değer bir mimariye sahip. Kilise 1215 yılında bu bölgede tüccarlık yapan Tigran Honents tarafından yaptırılmıştır. Mimari açıdan dörtgen planlıdır ve özellikle cephelerin çatı alınlıklarındaki hayvan figürleri oldukça dikkat çekicidir. İç mekanı ise freskleriyle büyüler.
Genç Kızlar Kilisesi
Kars-Arpaçay Nehri kıyısında, doğanın içerisinde sakladığı ve koruduğu en eski yapılardan biridir Genç Kızlar Kilisesi.
Türkiye-Ermenistan sınırına yakın olan kilise, sarp bir kayalık üzerinde yer alır. Önemli bir kervan yolu üzerine inşa edilmiştir. Yapım tarihi kesin olarak bilinmese de 13. yüzyıl eserlerinden biri olarak tahmin edilir. Genç Kızlar Kilisesi'nin mimarisi silindirik bir plana sahip. Özellikle dış cephesindeki geometrik süslemeler hala görünürlüğünü koruyor.
Kars Selçuklu Sarayı
Ani Harabeleri'nin bir parçası olan Selçuklu Sarayı, harap bir durumda olsa da sahip olduğu taş işçiliğiyle hala dikkat çekici…
Kars Selçuklu Sarayı, Selçukluların Ani bölgesini fethettikleri dönemde inşa ettiği yapılardan biri… Yapım yılı kesin olarak bilinmese de 12. yüzyıl eserlerinden biri olduğu tahmin ediliyor. Sarayın yıldız motifleri Selçuklu taş işçiliğinin en iyi örneklerini oluşturmakta. Dikdörtgen bir plana sahip olan saray bir salon ve salon çevresindeki odalardan oluşuyor.
Kars Beylerbeyi Sarayı
Kars Kalesi'nin eteklerinde bulunan Beylerbeyi Sarayı, köklü tarihiyle şehrin en çok ziyaret edilen noktalarından biri.
1579 yılına Lala Mustafa Paşa tarafından inşa edilen sarayın ulaşımı oldukça kolay. Kars Merkez'deki Fen Lisesi'nin hemen arkasında yer alıyor. Sarayın yapımında kesme taş ve moloz taş kullanıldığı görülmekte. Ön cephesinde yuvarlak kemerli bir giriş kapısına sahip. Pencerelerin de yapısı yuvarlak kemerli…
Kars Beylerbeyi Sarayı günümüzde oldukça harap bir durumda olup, 1828 yılında Osmanlı Rus Savaşı sırasında yıkılmış haliyle günümüze kadar gelebilmiştir. Buna rağmen turistler tarafından sürekli ziyaret edilmeye devam ediyor.
Kars Büyük Katedral
Kars Büyük Katedral, şehrin en merak edilen tarihi değerlerinin başında geliyor. Büyük Katedral'in yapımı M.S. 990 yıllarına dayanmakta.
Büyük Katedral, Bagratlı Kralı II. Sembat tarafından inşa edilen yapı Katedral Kraliçe Katrenide tarafından M.S. 1000-1010 yılları arasında bitirilmiştir.
Kars Büyük Katedral'in sağlam mimarisinin tamamında kesme taş kullanıldığı görülmekte. Mimarı, aynı yüzyılda Ayasofya Camii'nin tamiratını yapan Tridat'tır. 1060'lı yıllarda Sultan Alparslan'nın Anı bölgesini fethetmesiyle birlikte katedral camiye çevrilmiştir. Hatta fethin ilk namazı bu katedralde kılınmıştır. Camiye çevrildikten sonra Fethiye Camii adını almıştır.