Fransa'da yerin altında bir mağarada, yanınızda sizin gibi 14 kişi daha var. Yiyecek, içecek, ilaç, rahat bir yatak vb. her türlü ihtiyacınız karşılanıyor. Mağarada sadece şunlar yok: Güneş ışığı, saat ve dışarıyla bağlantı kurmanızı sağlayacak iletişim araçları. Yani gündüz mü gece mi olduğunu ya da haftanın hangi günü, saatin kaç olduğunu anlamanız mümkün değil.
tam da bu koşullarda bir deney yapıldı. Sekiz erkek ve yedi kadın gönüllüden oluşan 15 kişilik bir grup, 40 gün boyunca ülkenin güneybatısındaki Lombrives Mağarası'nda yaşadı. Grubun yanlarında saatleri, telefonları ve diğer kitle iletişim araçları yoktu. Deep Time (derin zaman) adı verilen deneyin amacı ise bu koşulların insanın zaman algısını etkileyip etkilemediğini anlamaktı.
Gönüllülerin deneyi geçtiğimiz hafta sonu sona erdi. Mağaradan çıktıktan sonra söyledikleri şeyler ise gerçekten çok şaşırtıcıydı.
"BİRKAÇ GÜN DAHA KALMAK İSTERDİM"
15 kişilik ekip güneş görmemekten solmuş yüzlerinde kocaman gülümsemeler, gözlerinde ışığın zararlı etkilerinden korunmalarını sağlayacak kocaman gözlüklerle alkışlar arasında mağaradan dışarı adım attı.
Deneydeki kadınlardan biri olan Marina Lançon, Associated Press'e yaptığı açıklamada, "Hayatı duraklatmak gibiydi" derken, başka bir şey yapmak için acelesi olmadığını ve birkaç gün daha mağarada kalmak istediğini söyledi.
Yeniden yüzünde rüzgarı hissedebilmenin ve kuş seslerini duyabilmenin kendisini oldukça mutlu ettiğini de belirten Lançon, akıllı telefonuna bakmayı ise en azından birkaç gün daha düşünmediğini belirtti. Lançon, böylece gerçek hayata dönüşün "fazla gaddar" olmasından kaçınmayı planladığını da sözlerine ekledi.
DIŞ DÜNYAYLA SIFIR İLETİŞİM
Mağaradakilerin dış dünyayla herhangi bir iletişimleri yoktu. Pandemiye, ailelerine ya da arkadaşlarına dair son gelişmelerden haber alamıyorlardı. Sadece sondan bir önceki gün, projeyi yürüten bilim insanları mağaraya inerek, çalışmanın bitmek üzere olduğunu aşağıdakilere haber verdi.
Bunun sonucunda bilim insanlarının tahmin ettiği şey oldu: Zaman algılarını yitirdiler.
Ama daha da ilginç olan şuydu: Mağaradaki herkes, dışarı çıkarken içeride geçirdiği sürenin 40 günden çok daha az olduğuna inanıyordu.
Human Adaptation Institute kurucu başkanı ve projenin direktörü Christian Clot, aşağıda zamanın daha ağır aktığını belirterek, "İşte buradayız. 40 günün ardından mağaradan çıktık. Bu bizim için gerçek bir sürpriz. Kafamızda, mağaraya adım attığımızdan beri 30 gün geçti" diye konuştu. Ekiptekilerden biri yer altında geçirdikleri süreyi 23 gün olarak tahmin etti.
BU DENEY BİR İLK OLDU
Özellikle koronavirüs pandemisinde dünyada milyonlarca insanın ev karantinalarıyla yaşamaya alışmakta zorlanması, araştırmanın günümüzdeki önemini bir kat daha artırıyor.
Araştırmanın sitesinde ayrıca mağara deneyinden elde edilen sonuçların, 2024 itibarıyla Ay'da kurulması beklenen üsler, uzun uzay ya da denizaltı misyonları, maden arama çalışmaları gibi birçok alanda uzun süre kapalı koşullarda yaşayan ya da yaşayacak olan insanların davranışlarını anlamak açısından etkili olacağı belirtiliyor.
Zamanı anlamakla ilgili çalışmaların geçmişi insanlık kadar eski ancak biyoloji biliminin zamanın etkileriyle ilgilenen kolu olan kronobiyoloji bilimi 1938 yılında bir alan olarak tanımlandı. Nathaniel Kletiman, Veronique Le Guen gibi birçok kişi bu alanda araştırmalar yürüttü.
1962 yılında Fransız Michel Siffre, iki ay boyunca bir mağarada yaşayarak insanın biyolojik ritmiyle ilgili önemli keşifler gerçekleştirdi.
Ancak beyni ve genetiği odağa alan bu kapsamda bir grup çalışması, metolojisi ve prensipleri bağlamında bilim tarihinde bir ilk.